ΤΟ ΕΙΔΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΠΟΥ ΟΙ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ (ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ):
- Τα νέα μέσα και τα χαρακτηριστικά τους εν συντομία, με μεγαλύτερη εμβάθυνση στα κοινωνικά δίκτυα.
- Να επισημανθούν οι γνώριμες πιθανότητες των κινδύνων (Η εξάρτηση από τα Κοινωνικά Δίκτυα, Η “Ιδιωτικότητα σε Κίνδυνο”: τεχνικά τεχνάσματα, κτλ.)
- Η πλειάδα των γλωσσών (The plurality of languages)
Ο ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΗΜΕΡΑ (ΑΠΟ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ, ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΗ ΠΛΕΥΡΑ)
- Μπορεί να υποκαταστήσει η νέα διαδικτυακή πραγματικότητα την Ποιμαντική; Δεδομένης της ραγδαίας εξάπλωσης των ψηφιακών μέσων στην ζωή μας καθώς και της όλο και αυξανόμενης διάρκειας της παραμονής του ανθρώπου μπροστά σε μια οθόνη (υπολογιστή, κινητό, ταμπλέτα), μπορεί το Ιντερνετ να γίνει χρήσιμο εργαλείο στην Ποιμαντική;
- Στην Εκκλησία αποτελούσε και αποτελεί κομβικό σημείο η διαπροσωπική σχέση μεταξύ ποιμένος και ποιμαινόμενου. Μπορεί να υπάρξει σχέση ποιμένος και ποιμαινόμενου στο Ψηφιακό περιβάλλον ;
- Οι ιστοσελίδες οι οποίες με τον έναν η τον άλλο τρόπο ασκούν Ποιμαντική δεν πρέπει να έχουν έπαρση. Η Ποιμαντική όταν γίνεται μέσω ψηφιακών μέσων πρέπει να έχει «ζωή». Να μεταφέρει «ζωή» και όχι μόνο κείμενα η ότι άλλο. Πως μπορεί να επιτευχθεί αυτό;
- Ποιο είναι το target group που απευθύνεται η Ποιμαντική μέσω διαδικτύου; Ποια είναι η διάκριση μεταξύ σοβαρότητας και επιπολαιότητας του κοινού στο διαδίκτυο; Φθάνει κάποιος να είναι απλός user και να γυρίζει γύρω γύρω στις διάφορες σελίδες Ορθόδοξης ποιμαντικής; Τον καθιστά «σοβαρό» απλά να «σκανάρει» γύρω γύρω με τα μάτια του στο τι αναρτάται στα διάφορα «ποιμαντικά» sites χωρίς να εμβαθύνει και να μελετάει επιμελώς και με πρόγραμμα; Πως αντιμετωπίζει και στοχεύει ο δημιουργός μια ιστοσελίδας Ποιμαντικής τους αναγνώστες/επισκέπτες του;
- Ποιος είναι ο τρόπος του «μηνύματος» και ποιος ο τρόπος που εκλαμβάνεται το «μήνυμα»; Κατά πόσο εξαρτάται από την πνευματική/εκκλησιαστική εμπειρία του user;
- Μήπως το Internet απευθύνεται στο μυαλό και όχι στην καρδιά; Είναι το Internet «λογικοποίηση» της Ποιμαντικής;
- Η ψηφιακή επανάσταση επηρεάζει τον τρόπο που σκεπτόμαστε. Επηρεάζει και τον τρόπο που «πιστεύουμε»;
- Η Ποιμαντική μέσω διαδικτύου από την πλευρά της επιστήμης (ψυχιατρικής): Πως εκλαμβάνεται το «μήνυμα» μέσω ενός ψηφιακού μέσου όταν κάποιος έχει κατάθλιψη; Πώς βλέπει κάποιος καταθλιπτικός μια ιστοσελίδα που βγάζει «χαρά»;
- Διαδικτυακή Ποιμαντική Διακονία: η αρχή μίας νέας Εκκλησιολογίας;
Οι δυνατότητες της ποιμαντικής διακονίας και της εκκλησιαστικής παρουσίας μέσα στο διαδίκτυο διαφαίνονται να είναι μέγιστες. Οι τρόποι έκφρασης και δράσης της κάθε τοπικής Εκκλησίας πολλαπλοί και ποικίλοι. Η μορφή της παρουσίας της κάθε Εκκλησιαστικής κοινότητας διαφορετική. Τα κίνητρα, η στόχευση, η εκφορά του λόγου, τα όρια έκφρασης και έκφανσης ταυτίζονται σε πολλά ή διαφοροποιούνται έως και ριζικά. Κοινή σε όλους όμως η παγκόσμια και υπερ-όρια απήχηση. Θα υπάρξει κάποιος κοινός συντονισμός στην Ορθόδοξη Εκκλησία ή θα επαφίενται τα πάντα στην διάθεση του κάθε φορέα του ορθόδοξου λόγου στο διαδίκτυο;
Πως θα διαφυλαχθεί ο σεβασμός στα πνευματικά όρια του κάθε ποιμνίου, από την στιγμή που η φύση του διαδικτύου καταργεί τα όρια;
- Ο κυβερνοπολιτισμός (Cyber Culture) η αλλιώς το ευρύτερο οικοσύστημα των ψηφιακών μέσων, βρίσκεται σε συνεχή επέκταση και εξέλιξη. Πως ασκείται η Ορθόδοξη Ποιμαντική σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον;
- «Νεανική» Ποιμαντική δια των Ψηφιακών Μέσων (Youth Pastoral Care) – Σε τι γλώσσα θα μιλήσουμε στους ψηφιακούς γηγενείς (Digital Natives: Οι νέοι που γεννήθηκαν πάνω στην εξάπλωση του διαδικτύου – είναι σήμερα ~18 χρονών)
- Πως συνδέεται η έννοια της «Εικονικής πραγματικότητας» με την έννοια της «εικονικής αγιότητας», της «εικονικής πνευματικής ζωής» και των «εικονικών σχέσεων». Επίσης, δεν ξέρω εάν πρέπει όλα να εντάσσονται στη θεματική ενότητα της ποιμαντικής, αλλά και της ενημέρωσης, της «αγωγής» για τους χρήστες, ή της δημιουργίας «ηλεκτρονικής πνευματικής αντζέντας» με αφορμή συγκεκριμένες ειδήσεις ή γεγονότα της καθημερινότητας.
ΠΡΟΣΩΠΟ – ΥΠΟΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ
- Το ζήτημα της ταυτότητας και της προσωπικότητας στο διαδίκτυο έως τώρα οι ειδικοί το προσεγγίζουν κυρίως από την σκοπιά της αυθεντικής έκφρασης του εαυτού. Η συζήτηση κυρίως εκτείνεται σε εντοπισμό παραπλανητικών συμπεριφορών ή στην αναζήτηση των αιτίων που κάποιος οδηγείται στο να παρουσιάζει ένα προσωπείο και όχι το αληθινό του πρόσωπο.
Η Ορθόδοξη Θεολογία είναι μία κατεξοχήν Προσωπική – Υποστατική Θεολογία. Κάθε σχέση του ανθρώπου την βλέπει ως σχέση Προσωπική με μεγάλο βάθος και πνευματικές προεκτάσεις. Ιδιαίτερη βαρύτητα στον Υποστατικό τρόπο ύπαρξης δίνει η ορθόδοξη πνευματική ζωή στις διανθρώπινες σχέσεις.
Το διαδίκτυο είναι ένας χώρος, τρόπος και πολλαπλασιαστής διανθρώπινων σχέσεων σε μεγέθη ασύλληπτα στο παρελθόν.
Πόσο μπορεί να επηρεάσει και να επηρεαστεί ο Υποστατικός – Προσωπικός χαρακτήρας της χριστιανικής ζωής στην επαφή της με το Διαδίκτυο;
- Προς μία ασκητική του Διαδικτύου: Εξ αρχής διαπιστώθηκε ότι η χρήση του διαδικτύου σε πολλές περιπτώσεις συνδέθηκε με την υπερβολή και μεταβλήθηκε σε κατάχρηση είτε οδηγήθηκε σε πράξεις βλαπτικές για τον όλον άνθρωπο και απέβη παράχρηση. Η ίδια η ψυχιατρική επιστήμη εξετάζοντας ιδιαίτερα τα προβλήματα των νέων από την προσκόλληση στο διαδίκτυο επισημαίνει τον κίνδυνο του εθισμού και της νοσηρότητας. Ο κίνδυνος αυτός, σύμφωνα με τις μαρτυρίες πνευματικών πατέρων και ποιμένων της Εκκλησίας υφίσταται και για την πνευματική ζωή. Ήδη επισημάνθηκε η ανάγκη για μία ασκητική προσέγγιση του Διαδικτύου, η οποία δεν θα το καταργεί ούτε θα το περιορίζει δραστικά, αλλά θα το καταξιώνει και θα θέτει τις προϋποθέσεις της ορθής και ωφέλιμης χρήσης του.
- Ανάγκη για ενημέρωση, «αγωγή» για τους χρήστες, ή δημιουργίας «ηλεκτρονικής πνευματικής αντζέντας» με αφορμή συγκεκριμένες ειδήσεις ή γεγονότα κοινωνικού περιεχομένου της καθημερινότητας.
Η ΓΕΝΙΑ ΤΟΥ «ΤΩΡΑ»: Η ΖΩΗ ΕΙΝΑΙ ΤΩΡΑ
Οι νέες μορφές σχέσεων είναι κυρίως οριζόντιες και αυτό μεταφράζεται σε μια έλλειψη «πατέρων». Γι’ αυτό η Εκκλησία έχει τεθεί σε διάλογο με αυτόν τον κόσμο. Ο διάλογος πρέπει να αρχίζει κάθε μέρα και από εμάς τους ίδιους, πριν από εκείνους στους οποίους απευθύνουμε το διάλογο.
Η συνεχής χρήση των νέων μέσων μαζικής επικοινωνίας προκαλεί μια προσκόλληση των ανθρώπων στο παρόν, κρατώντας τους φυλακισμένους στο «εδώ και τώρα», επισκιάζοντας το παρελθόν και το μέλλον, γεγονός που προκαλεί μια συρρίκνωση του χρόνου. Now generation: life is now (Η γενιά του τώρα: Η ζωή είναι τώρα). Δίνει προτεραιότητα στα chat, την αμεσότητα, την πολλαπλότητα των εμπειριών. Η προσκόλληση στο παρόν επηρεάζει την αξία της παράδοσης, όπου η παράδοση, κατηγορία αναμφισβήτητη της χριστιανικής πίστης, είναι μπλοκαρισμένη μαζί με τις προοπτικές για το μέλλον «το έσχατον της χριστιανικής πίστεως».
Ο Ιστός μπορεί να συντελεί στη δόμηση της θρησκευτικότητάς μας με ιδιωτικό τρόπο, καθώς επιτρέπει στον καθένα να επικοινωνεί και να ενημερώνει τον ίδιο του τον εαυτό με ιδιωτικό τρόπο: όταν θέλει, όπου θέλει, και πάνω σε ό,τι θέλει.
ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΟ ΗΘΟΣ
- Η παρουσία της Ορθοδοξίας στο διαδίκτυο είναι πια πέρα από εμφανής. Το μεγάλο ερώτημα ωστόσο είναι σε ποιο βαθμό μπορεί διαδικτυακά να δείξει η Εκκλησία το ήθος της. Όχι μόνο να το κηρύξει, αλλά να το δείξει βιωμένο και να επηρεάσει γενικότερα το διαδικτυακό ήθος με βάση τις αρχές της. Θα μπορούσε ίσως η Ορθόδοξη Εκκλησία να προβάλλει κάποιες αρχές Ορθόδοξου Διαδικτυακού Ήθους ως έναν πολικό αστέρα προσανατολισμού.
Σεβασμός του προσώπου, απλότητα, σεμνότητα, χαρά, αγάπη, αλληλεγγύη, ενότητα, πνεύμα κοινότητας, φιλανθρωπία, φιλία, πνευματική εγρήγορση και ευαισθητοποίηση, φιλοκαλία είναι ορισμένα μόνο από τα στοιχεία του ορθόδοξου πνεύματος που θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν ένα ορθόδοξο διαδικτυακό ήθος.
Μισαλλοδοξία και φανατισμός, επίδειξη, ναρκισσισμός, άκριτος καταναλωτισμός, ηδονοθηρία, παραπλάνηση, ιδιοτέλεια, εκφοβισμός, εκμετάλλευση είναι ορισμένα από τα αρνητικά του διαδικτύου τα οποία η Ορθόδοξη Ηθική θα μπορούσε να βάλει στο επίκεντρο των διαφερόντων της και να δώσει μία προοπτική υπέρβασής τους.
Η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΧΡΗΣΤΗ (ΤΑ ΠΡΟΦΙΛ ΤΗΣ ΨΗΦΙΑΚΗΣ ΓΕΝΙΑΣ)
- Με σκοπό να μάθουμε να μιλάμε στον σύγχρονο άνθρωπο (επικοινωνιακά και θεολογικά): Οι κοινωνικές επιπτώσεις των ψηφιακών μέσων, οι κοινότητες 2.0, η δημιουργία του εαυτού μας και των σχέσεων μεταξύ online και offline.
- Πώς να εκπαιδευόμαστε προς μία ορθή χρήση των κοινωνικών δικτύων; Χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή σε συγκεκριμένα θέματα. Ας σκεφτούμε το νόημα της φιλίας: τι σημαίνει ότι κάποιος έχει 1.400 φίλους; Τι διαφορά υπάρχει μεταξύ επαφής και φίλου;
- Τα κοινωνικά δίκτυα δημιουργήθηκαν ακριβώς για διασκέδαση. Γι ‘αυτό δεν μπορεί κανείς να επικοινωνεί εκεί με τις κλασικές μεθόδους. Ο κόσμος πηγαίνει στα κοινωνικά δίκτυα για να διασκεδάζεται, να συζητάει, να ανταλλάζει γνώμες, να συναντάει άλλους ανθρώπους. Χρειάζεται να διατηρήσουμε μια ισορροπία, φυσικά. Να αποφεύγουμε να γίνουμε γελοίοι, διατηρώντας μια υποκείμενη σοβαρότητα. Και πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι η συζήτηση στα κοινωνικά δίκτυα δεν είναι ιδιωτική: τη διαβάζουν όλοι. Χρειάζεται πάντα να έχουμε την γνώση ότι τα μηνύματά μας φτάνουν μακριά, όχι μόνο στους φίλους μας, όχι μόνο σε όποιον μας βλέπει καλόβουλα. Είναι πρωταρχικής σημασίας να γνωρίζουμε καλά το εργαλείο για να το χρησιμοποιήσουμε το βέλτιστον.
- Οι ψηφιακοί χρήστες με γνώσεις ψηφιακές έχουν ένα πλεονέκτημα: γνωρίζουν πώς να κινούνται με φυσικότητα και ικανότητα στο ψηφιακό περιβάλλον, χωρίς να χρειάζεται να μάθουν. Αλλά έχουν και ένα μειονέκτημα: δεν έχουν γνωρίσει μια διαφορετική πραγματικότητα και είναι δύσκολο γι’ αυτούς να μην θεωρήσουν δεδομένο το άλλο περιβάλλον
Η ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΣΥΓΚΛΙΣΗ: ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ, ΕΜΠΕΙΡΙΕΣ, ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ.
- Εκκλησία και ανάγκη εκπαίδευσης των στελεχών της στον ψηφιακό αλφαβητισμό (με στόχο την καλύτερη κατανόηση των ψηφιακών μέσων κ την χρήση τους στην Ποιμαντική)
- Δεν χρειάζεται να ασχολούμαστε μονάχα με το πώς και πότε να χρησιμοποιούμε το κινητό ή το Διαδίκτυο. Είναι απαραίτητο οι μελλοντικοί ιερείς να γνωρίζουν την ανθρωπολογική πρόκληση που περιλαμβάνουν τα νέα μέσα μαζικής επικοινωνίας. Αφού ο ψηφιακός κόσμος αρχίζει και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο σκεφτόμαστε και φαινόμαστε ως άνθρωποι, χρειάζεται να βοηθήσουμε να κατανοήσουμε όλοι ότι, για την δημιουργία της ταυτότητάς μας, δεν μπορούμε να εξαρτώμαστε μονάχα από τα συναισθήματα και τις σκέψεις που μεταδίδει ο ψηφιακός κόσμος.
- Ο εκπαιδευτικός ρόλος της Εκκλησίας μέσω διαδικτύου στο να βοηθήσει τον άνθρωπο να προσανατολιστεί, ερμηνεύει με τρόπο κριτικό τα φαινόμενα των καιρών μας και να παρέχει τα κλειδιά της ανάγνωσης των διαφόρων καταστάσεων που βρίσκεται ο άνθρωπος μέσα στο νέο ψηφιακό οικοσύστημα.
- Πως συνδέεται η έννοια της «Εικονικής πραγματικότητας» με την έννοια της «εικονικής αγιότητας», της «εικονικής πνευματικής ζωής» και των «εικονικών σχέσεων».
- Εκδοτικές στρατηγικές επιλογής, δημιουργίας, εμπλουτισμού περιεχομένου και υπηρεσιών κατάλληλων για την Ορθόδοξη Ποιμαντική διά των Ψηφιακών Μέσων. Περιεχόμενο σε σχέση με τα κοινά «στόχους»; τα δημογραφικά; την πνευματική/εκκλησιαστική εμπειρία; Τις τοπικές ανάγκες; Κλπ.
- Πώς οργανώνονται οι συντακτικές ομάδες ενός ψηφιακού μέσου Ορθοδόξου Ποιμαντικής; Ρόλοι, ευθύνες, προσόντα κλπ. Υπάρχει ερασιτεχνική και «επαγγελματική» Ποιμαντική;
- Multimedia περιεχόμενο: πως μπορεί να χρησιμοποιηθούν καλύτερα οι πολυμεσικές πλατφόρμες/ δυνατότητες των ψηφιακών μέσων στην Ορθόδοξη Ποιμαντική; Διαδικτυακή Τηλεόραση, Photo Collections, Web Radio, Podcasts κλπ. Μπορεί ο επισκέπτης μιας ιστοσελίδας Ορθόδοξης Ποιμαντικής να εντρυφήσει σε «κειμενικό περιεχόμενο» η είναι καλύτερο η όλη ποιμαντική εργασία να χρησιμοποιεί κυρίως οπτικοακουστικό υλικό λόγω της φύσης του ψηφιακού μέσου και των εμπειριών του αναγνώστη;
- Εφαρμογές Ορθόδοξης Ποιμαντικής μέσω έξυπνων κινητών τηλεφώνων και ταμπλετών (mobiles & tablets)
- Είναι ευκαιρία για την Ψηφιακή Ορθόδοξη Ποιμαντική η στρατηγική «οπουδήποτε και με οποιοδήποτε τρόπο, whenever and wherever» – Δηλαδή πρόσβαση σε περιεχόμενο Ορθόδοξης Ποιμαντικής όπου και αν βρίσκομαι, οποιαδήποτε ώρα και με οποιαδήποτε μέσο. Έχουμε παραδείγματα τέτοιων στρατηγικών στην Ψηφιακή Ορθόδοξη Ποιμαντική;
- Μηχανές αναζήτησης και «ευθυκρισία» – Σήμερα οι μηχανές αναζήτησης και κυρίως η Google «ελέγχει» τον τρόπο που αναζητούμε και ανευρίσκουμε πληροφορίες. Πως μπορεί η Ορθόδοξη Ποιμαντική μέσω διαδικτύου να βελτιώσει την ικανότητα «ευθυκρισίας» του ανθρώπου χρήστη των μηχανών αναζήτησης.
- Πως αξιολογείται η επιτυχία μιας Ψηφιακής Έκδοσης ή Υπηρεσίας Ορθόδοξης Ποιμαντικής; Είναι θέμα μετρήσεων και ανάλυσης επισκεψιμότητας; Είναι θέμα βαθμού user engagement, ή πιστότητας του κοινού (loyalty); Είναι αυτά και άλλα μαζί; Και ως αποτέλεσμα της αξιολόγησης της επιτυχίας πως αυτό συνδέεται (αν συνδέεται) με τις όποιες αναγκαίες/ απαραίτητες επενδύσεις για την βελτίωση των αποτελεσμάτων;
- Χωρούν επιχειρηματικές λογικές αξιοποίησης εμπορικής διαφήμισης σε Ψηφιακά Μέσα Ορθόδοξης Ποιμαντικής προκειμένου να μπορούν να σταθούν και να βελτιώνονται μέσα στο χρόνο ή το όλο εγχείρημα στηρίζεται μόνο σε χορηγικές/donation στρατηγικές;